کد مطلب:48793 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

آيا قرآن كريم به مسأله قضا و قدر اشاره كرده است؟ چگونه ميتوان امري را قهري و خواست خدا و امر ديگري را ناشي از تدبير يابي تدبيري فردي محسوب كرد؟!

واژه قدر به معناي اندازه و تقدير به معناي سنجش و اندازهگيري و معين كردن اندازه چيزي است واژة قضا به معناي يكسره كردن و انجام دادن امر و داوري كردن ميباشد.(ر.ك: مفردات الفاظ قرآن، راغب اصفهاني، ص 409و 421، دارالكاتب العربي، بيروت.)

قرآن كريم در برخي آيات به دو موضوع قضا و قدر اشاره كرده است; چنان كه ميفرمايد: وَ مَآ أَمْرُنَآ إِلآوَ َحِدَةٌ كَلَمْحِم بِالْبَصَرِ ; # وَ لَقَدْ أَهْلَكْنَآ أَشْيَاعَكُمْ فَهَلْ مِن مُّدَّكِرٍ ;(قمر،49و50) ما هر چيزي را به اندازه آفريديم و فرمان ما يك امر بيش نيست، همچون يك چشم برهم زدن.

از آيه ياد شده بر ميآيد كه همه چيز در جهان روي حساب و براساس قضا و قدر الهي ميباشد. و در سوره قدر نيز سخن از قدر و تقدير به ميان آمده و به سرنوشت و تقدير انسانها اشاره شده است. همچنين برخي ديگر از آيات كه مفسران معتقدند كه در آنها بحث قضا و قدر الهي مطرح شده است عبارتند از:

1. نقش اعتقاد به قضا و قدر در اخلاق;

2. رابطه دعا با قضا و قدر;(بقره، 186.)

3. قلمرو قضا و قدر;(بقره، 216.)

4. رابطه اعمال انسان با تقدير خدا;(آل عمران، 6.)

5. منشأ تقدير موجودات از طرف خدا;(رعد، 17.)

6. تقدير روزي انسان از طرف خدا;(زخرف، 27 و 32.)

7. تقدير امور در شب قدر;(دخان، 4.)

8. تقدير مرگ انسان;(واقعه، 60.)

9. رابطه تقدير رزق با تلاش انسان;(شوري، 12.)

و...( براي آگاهي بيشتر ر.ك: الميزان، علامه طباطبايي;، ج 1، ص 97، و 356; ج 2، ص 41و 188; ج 3، ص 13; ج 11، ص 338; ج 18، ص 56 و 99 و 132; ج 19، ص 90 ـ 91، 132، دار الكتب الاسلامية، تهران / تفسير نمونه، آيتالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 9، ص 20; ج 10، ص 137; ج 11، ص 57; ج 20، ص 373، 434; ج 23، ص 83; ج 27، ص 187، دار الكتب الاسلامية، تهران.)

بنابراين، فرض پرسش شما صحيح به نظر نميرسد; چون اراده و تدبير خداوند متعال و اراده و تدبير افراد در عرض و هم سطح يكديگر نيست; بلكه در طول هم ميباشند، به اين معنا كه اراده و تدبير خداوند متعال در همه امور حاكم است، و در مواردي كه در حيطه اراده و تدبير و اختياري افراد است، تدبير آن امور به دست انسانها البته بر حسب اراده الهي ميباشد.(ر.ك: همان.)